स्टॉकहोम : या वर्षीचा नोबेल पुरस्कार तीन अर्थशास्त्रज्ञांना देण्यात आला आहे: जोएल मोकिर (यूएसए), पीटर हॉविट (यूएसए) आणि फिलिप अघियन (यूके).
नोबेल समितीने म्हटले आहे की या अर्थशास्त्रज्ञांनी नवोपक्रमामुळे आर्थिक विकास कसा होतो हे दाखवून दिले आहे. तंत्रज्ञान वेगाने बदलते आणि आपल्या सर्वांवर परिणाम करते. नवीन उत्पादने आणि उत्पादन पद्धती सतत जुन्या उत्पादनांची जागा घेतात आणि ही प्रक्रिया कधीही संपत नाही. हा शाश्वत आर्थिक विकासाचा आधार आहे, ज्यामुळे जगभरातील लोकांचे जीवनमान, आरोग्य आणि राहणीमान सुधारते. विजेत्यांना ११ दशलक्ष स्वीडिश क्रोना (१०.३ कोटी), सुवर्णपदक आणि प्रमाणपत्र मिळेल.
हे पुरस्कार १० डिसेंबर रोजी स्टॉकहोममध्ये प्रदान केले जातील. नोबेल समितीच्या मते, जोएल मोकिरने सतत आर्थिक वाढ का शक्य आहे हे स्पष्ट करण्यासाठी इतिहासाकडे पाहिले. त्यांनी असा युक्तिवाद केला की जर नवीन शोध आणि सुधारणा चालू राहायच्या असतील तर काहीतरी कार्य करते हे जाणून घेणेच नव्हे तर ते का कार्य करते हे देखील समजून घेणे महत्त्वाचे आहे.
औद्योगिक क्रांतीपूर्वी, लोकांना हे समजत नव्हते, ज्यामुळे नवीन शोध आणि शोधांचा योग्य वापर करणे कठीण झाले. शिवाय, मोकिर यांनी सांगितले की समाजासाठी नवीन कल्पनांसाठी खुले असणे आणि बदल स्वीकारणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
फिलिप अघियन आणि पीटर हॉविट यांनी सतत आर्थिक वाढ कशी होते हे स्पष्ट करण्याचा प्रयत्न केला. १९९२ मध्ये, त्यांनी क्रिएटिव्ह डिस्ट्रक्शन नावाचे मॉडेल विकसित केले. याचा अर्थ असा की जेव्हा एखादे नवीन आणि सुधारित उत्पादन बाजारात येते तेव्हा जुनी उत्पादने विकणा-या कंपन्या मागे राहतात. यात दोन गोष्टींचा समावेश आहे.
प्रथम, ते सर्जनशील आहे कारण नवीन गोष्टी काहीतरी चांगले आणतात. दुसरे, ते विनाशकारी देखील आहे कारण जुन्या तंत्रज्ञानाच्या कंपन्या तोट्यात जातात. नोबेल पारितोषिक विजेत्यांनी असे निदर्शनास आणून दिले की अशा बदलांमुळे संघर्ष निर्माण होतात ज्यांचे योग्य व्यवस्थापन केले पाहिजे. जर हे केले नाही तर मोठ्या कंपन्या आणि काही गट नवीन कल्पना आणि नवोपक्रमांना रोखू शकतात.
