मुंबई : प्रतिनिधी
भारताचे मेट्रो नेटवर्क आता अमेरिकेनंतर जगातील दुसरे मोठे मेट्रो नेटवर्क बनण्याची शक्यता आहे. भारतात ८९५ किमी मेट्रो मार्ग कार्यान्वित झाले आहेत आणि विविध शहरांमध्ये ९८६ किमी मेट्रो रेल्वे प्रकल्पांचे बांधकाम प्रगतीपथावर आहे. नवी मुंबई मेट्रो, पुणे मेट्रो, मध्य प्रदेश मेट्रो, कानपूर मेट्रो, आग्रा मेट्रो, मेरठ मेट्रो आणि सुरत मेट्रो असे अनेक मेट्रो प्रकल्प सुरू आहेत. देशात प्रादेशिक रॅपिड ट्रान्झिट सिस्टम (आरआरटीएस) देखील सुरू करण्यात आली आहे.
मुंबईच्या मेट्रो नेटवर्कची ३३.५ किमी लांबीची एक्वा लाइन ३ ही एक अभियांत्रिकी चमत्कार असल्याचे म्हटले जाते. कारण हा मेट्रोचा मार्ग पूर्णपणे भूमिगत आहे. या प्रकल्पासाठी सुमारे ३३,००० कोटी रुपयांची गुंतवणूक करण्यात आली. तसेच कुलाबा-वांद्रे-एसईईपीझेड अशी ही मार्गिका असणार आहे. मुंबईच्या प्रमुख भागांना ही मार्गिका जोडते. नरिमन पॉइंट, वांद्रे-कुर्ला-कॉम्प्लेक्स, फोर्ट, वरळी आणि गोरेगावपर्यंत या मेट्रोच्या मार्गिकेचा विस्तार करण्यात आला आहे. संपूर्ण मार्ग २०२४ मध्ये कार्यान्वित होण्याची अपेक्षा असून पहिल्या टप्प्याचे उद्घाटन एप्रिलपर्यंत होणे अपेक्षित आहे.
दिल्ली मेट्रोच्या चौथ्या टप्प्यातील पहिला विभाग जुलै २०२४ पर्यंत सुरू होणार आहे. यामध्ये जनकपुरी पश्चिम-आरके आश्रम मार्गापासून २८.९२ किमी लांबीचा मार्ग २१.१८ किमी उन्नत संरचनेसह कव्हर करणारी मॅजेंटा लाइन समाविष्ट आहे तर उर्वरित ७.७४ किमी भूमिगत असेल. मजलिस पार्क-मौजपूर (१२.५५ किमी) आणि एरोसिटी-तुघलकाबाद (२३.६२ किमी) मार्ग ज्यांच्यावर काम सुरू आहे, अशा चौथ्या टप्प्यातील इतर दोन मार्ग आहेत.
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी नमो भारत ट्रेनने नुकतेच साहिबाबाद ते दुहाई डेपो या पहिल्या १७ किमी लांबीच्या मार्गाचे उद्घाटन केले. संपूर्ण कॉरिडॉर २०२५ पर्यंत कार्यान्वित होणार आहे. नमो भारत ही एक भारतीय इलेक्ट्रिक मल्टीपल युनिट ट्रेन आहे, जी विशेषत: प्रादेशिक जलद संक्रमण सेवासाठी डिझाइन केलेली आहे. या ट्रेनची रचना फ्रेंच रोलिंग स्टॉक उत्पादक कंपनी अल्स्टॉमने हैदराबाद येथील अभियांत्रिकी केंद्रात केली होती आणि गुजरातमधील सावली येथे तयार केली होती.
१ कोटी प्रवासी करतात प्रवास
देशातील मेट्रो नेटवर्कमध्ये दररोज सुमारे १ कोटी प्रवासी प्रवास करतात. या मेट्रोमुळे प्रवाश्यांना अधिक सुखकर आणि आरामदायी प्रवास करण्यास मदत होते. सध्या नवी मुंबई मेट्रो, पुणे मेट्रो, मध्य प्रदेश मेट्रो, कानपूर मेट्रो, आग्रा मेट्रो, मेरठ मेट्रो आणि सुरत मेट्रो यांसारख्या देशभरातील अनेक मेट्रो प्रकल्पांवर बांधकाम सुरू आहे. देशातील पहिली रेल्वे-आधारित रिजनल रॅपिड ट्रान्झिट सिस्टीम दिल्ली आणि मेरठदरम्यान ८२ किमी अंतर जोडणारी प्रमुख शहरे कमी करण्यासाठी एक महत्त्वाचे पाऊल उचलले जात आहे.
पीएम-ई-सेवाही फायद्याची
पीएम-ई-बस सेवा योजनाही नवीन शहरी गतिशीलता परिस्थितीचा एक भाग म्हणून सादर केली जात आहे. सार्वजनिक-खाजगी भागीदारी मॉडेलवर १६९ शहरांमध्ये १० हजार ई-बस तैनात करण्याची सरकारची योजना आहे. हा उपक्रम हवामान बदलाविरुद्धच्या लढ्यात देशातील कार्बन फूटप्रिंट कमी करण्यासाठी ग्रीन मोबिलिटी मोहिमेचा एक भाग आहे.
