प्रयागराज : महाकुंभात गंगा-यमुनेच्या संगमावर स्रान सुरू आहे. आतापर्यंत ५४ कोटींहून अधिक भाविकांनी पवित्र स्रान केले आहे. दरम्यान, केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाचा एक अहवाल समोर आला आहे ज्यामध्ये दोन्ही नद्यांचे पाणी आंघोळीसाठी योग्य नसल्याचे माहिती समोर आली आहे.
सीपीसीबीने १७ फेब्रुवारी रोजी राष्ट्रीय हरित न्यायाधिकरणला आपला अहवाल सादर केला. सीपीसीबीने ९ ते २१ जानेवारी दरम्यान प्रयागराजमधील एकूण ७३ वेगवेगळ्या ठिकाणांहून नमुने गोळा केले. आता त्याच्या चौकशीचे निकाल जाहीर झाले आहेत. गंगा आणि यमुना नद्यांच्या पाण्याबाबत केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाच्या अहवालात अनेक गोष्टी नमूद केल्या आहेत. केंद्रीय प्रदूषण नियंत्रण मंडळाने जारी केलेल्या अहवालात गंगा आणि यमुना नद्यांच्या पाण्याची एकूण ६ पॅरामीटर्सवर चाचणी करण्यात आली आहे.
यामध्ये पीएच म्हणजे पाणी किती आम्लयुक्त किंवा अल्कधर्मी आहे, मल कोलायटिस, बीओडी म्हणजे बायोकेमिकल ऑक्सिजन मागणी, सीओडी म्हणजे रासायनिक ऑक्सिजन मागणी आणि विरघळलेला ऑक्सिजन यांचा समावेश आहे. या सहा पॅरामीटर्सवर ज्या ठिकाणांहून नमुने घेण्यात आले त्यापैकी बहुतेक ठिकाणी, विष्ठेतील कोलिफॉर्म बॅक्टेरियाचे प्रमाण प्रमाणापेक्षा जास्त आढळून आले. याशिवाय, पाण्याची गुणवत्ता इतर ५ पॅरामीटर्सच्या मानकांनुसार आहे.
विष्ठेतील बॅक्टेरिया आढळतायेत
जिल्ह्यातील सर्व नमुना तपासणी केंद्रांवर विष्ठेतील कोलिफॉर्म बॅक्टेरिया निर्धारित मानकांपेक्षा जास्त आहेत. नदीच्या पाण्यात फेकल कोलिफॉर्म नावाचा जीवाणू आढळतो. सामान्य परिस्थितीत, एक मिलीलीटर पाण्यात १०० बॅक्टेरिया असावेत. पण अमृत स्रानाच्या फक्त एक दिवस आधी, यमुना नदीच्या नमुन्यात फेकल कोलिफॉर्म २३०० आढळून आले.
संगमच्या आसपासची परिस्थिती वाईट
संगममधून घेतलेल्या नमुन्यात, एका मिली पाण्यात १०० ऐवजी २००० विष्ठेतील कोलिफॉर्म बॅक्टेरिया आढळून आले. त्याचप्रमाणे, एकूण मल कोलिफॉर्म ४५०० आहे. गंगा वरील शास्त्री पुलावरून घेतलेल्या नमुन्यात मल कोलिफॉर्म बॅक्टेरिया ३२०० आणि एकूण मल कोलिफॉर्म ४७०० आहेत.
मोठ्या प्रमाणात महामारी येणार?
मल कोलिफॉर्म बॅक्टेरियाचे जास्त प्रमाण रोगांना कारणीभूत ठरते बनारस हिंदू विद्यापीठात गंगा नदीवर संशोधन करणारे प्राध्यापक बी.डी. त्रिपाठी म्हणतात की, ज्या पाण्यात प्रमाणापेक्षा जास्त मल कोलिफॉर्म बॅक्टेरिया असतात ते पाणी कोणत्याही वापरासाठी योग्य राहणार नाही. जर हे पाणी शरीरात गेले तर त्यामुळे आजार होतात. जर असे पाणी आंघोळ केले किंवा प्यायले तर त्यामुळे त्वचारोग होऊ शकतो.
