नागपूर : प्रतिनिधी
नागपूरमध्ये विजयादशमीच्या दिवशी संघटनेच्या शताब्दी समारंभात राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे सरसंघचालक मोहन भागवत यांनी मार्गदर्शन केले. आपल्या ४१ मिनिटांच्या भाषणात त्यांनी समाजात होत असलेले बदल, सरकारांचा दृष्टिकोन, सार्वजनिक अशांतता, शेजारील देशांमध्ये अशांतता आणि अमेरिकेचे शुल्क यांचा उल्लेख केला. यापूर्वी भागवत यांनी आरएसएस संस्थापक डॉ. हेडगेवार यांना श्रद्धांजली वाहिली आणि शस्त्रांची पूजा केली.
पहलगाम हल्ल्यात दहशतवाद्यांनी हिंदूंना धर्म विचारून हत्या केली. या घटनेने आपल्याला मित्र आणि शत्रू यांच्यात फरक करायला शिकवले. आंतरराष्ट्रीय संबंधांमध्ये समजूतदारपणा राखला पाहिजे. पहलगाम घटनेने आपल्याला शिकवले की आपण सर्वांशी मैत्रीपूर्ण संबंध ठेवले आहेत आणि पुढेही ठेवू, परंतु आपण अधिक सतर्क आणि स्वत:चे रक्षण करण्यास सक्षम असले पाहिजे, असे मोहन भागवत यांनी म्हटले आहे. मोहन भागवत पुढे म्हणाले की, बदल केवळ लोकशाही मार्गानेच येतो. आपल्या शेजारील देशांमध्ये अशांतता ही आपल्यासाठी चिंतेची बाब आहे. आपण केवळ त्यांचे शेजारी नाही तर ते आपले आहेत. आपल्यात आत्मीयतेची भावना आहे. अशा शक्ती भारतातही आपली शक्ती वाढवत आहेत. जगाला भारताकडून यावर उपाय शोधण्याची अपेक्षा आहे.
माजी राष्ट्रपती डॉ. रामनाथ कोविंद या कार्यक्रमात प्रमुख पाहुणे होते. मोहन भागवत यांनी २२ एप्रिल रोजी पहलगाममध्ये दहशतवाद्यांनी २६ जणांच्या केलेल्या हत्येचाही उल्लेख केला. त्यांनी स्पष्ट केले की, दहशतवाद्यांनी त्यांचा धर्म विचारल्यानंतर त्यांना क्रूरपणे मारले, ज्यामुळे संपूर्ण भारतात तीव्र दु:ख आणि संताप निर्माण झाला.
मोहन भागवत म्हणाले की, भारत सरकारने मे महिन्यात या हल्ल्याला कडक प्रत्युत्तर देण्यासाठी योजना आखली आणि कारवाई केली. या संपूर्ण घटनेने देशाच्या नेतृत्वाचा दृढनिश्चय, आपल्या सैन्याचे शौर्य आणि लढाऊ कौशल्य तसेच समाजाची एकता दर्शविली. त्यांनी या दृढनिश्चय आणि एकतेचे वर्णन देशाची सर्वांत मोठी ताकद म्हणून केले. पर्यावरणाबद्दल चिंता व्यक्त करताना मोहन भागवत म्हणाले की, जगभरात स्वीकारल्या जाणा-या भौतिकवादी आणि उपभोगवादी विकास मॉडेल्सचे प्रतिकूल परिणाम निसर्गावर स्पष्टपणे दिसून येतात. ते म्हणाले, अनियमित आणि अप्रत्याशित पाऊस, भूस्खलन आणि हिमनद्या सुकणे यासारख्या घटना याचा पुरावा आहेत. आपण या दिशेने विचारपूर्वक पावले उचलली पाहिजेत.
हिंसक उद्रेकांमुळे सत्तांतर आपल्यासाठी चिंतेची बाब
प्रयागराजमध्ये नुकत्याच संपन्न झालेल्या महाकुंभाचाही उल्लेख त्यांनी केला. ते म्हणाले की, हा महाकुंभ केवळ भाविकांच्या मोठ्या संख्येने उपस्थितीमुळेच ऐतिहासिक नव्हता, तर त्याच्या उत्कृष्ट व्यवस्थेने सर्व विक्रम मोडले. ते म्हणाले की, महाकुंभमेळ्याने संपूर्ण भारतात श्रद्धा आणि एकतेची एक जबरदस्त लाट निर्माण केली आहे, ज्यामुळे ते जागतिक उदाहरण बनले आहे. श्रीलंका, बांगलादेश आणि अलिकडेच नेपाळमध्ये जनतेच्या संतापाच्या हिंसक उद्रेकांमुळे सत्तांतर होणे ही आपल्यासाठी चिंतेची बाब आहे. भारतात अशा प्रकारची अशांतता पसरवू पाहणा-या शक्ती आपल्या देशात आणि बाहेर सक्रिय आहेत. त्यांनी पुढे म्हटले की, अशा क्रांतीमुळे बदल होणार नाही. त्याचे उद्दिष्ट साध्य झालेले नाही.
जग परस्परावलंबनावर जगते. परंतु आपण जागतिक जीवनाची एकता लक्षात ठेवून स्वावलंबी बनले पाहिजे आणि आपल्या स्वत:च्या इच्छेनुसार जगले पाहिजे, या परस्परावलंबनाला सक्ती बनू देऊ नये. मानव शारीरिकदृष्ट्या विकसित होतो, परंतु नैतिकदृष्ट्या नाही. विकास सर्वांसाठी आवश्यक आहे. हिंदू धर्म कधीही राज्यावर आधारित नव्हता. हिंदू धर्म हा एक राष्ट्र आहे. आपण हिंदू राष्ट्र आहोत. तो जाती, पंथ किंवा समुदायाच्या आधारावर विभागला जाऊ शकत नाही. ते म्हणाले की हिंदूंची एकता ही सुरक्षिततेची हमी आहे.
स्वत:ला ‘भारतीय’ म्हणावे
विविधता असूनही, भारतीय संस्कृती हिंदू राष्ट्रवाद आहे. जर कोणी ‘हिंदू’ या शब्दावर आक्षेप घेत असेल तर त्यांनी स्वत:ला ‘भारतीय’ म्हणावे. हे प्राचीन काळापासून हिंदू राष्ट्र आहे. त्याने सर्व प्रकारचे चढ-उतार पाहिले आहेत. हिंदू समाजाची ताकद ही या देशाच्या एकतेची हमी आहे. हिंदू समाज हा एक जबाबदार समाज आहे. समाज निर्माण करण्यासाठी राष्ट्रीय चारित्र्य विकसित केले पाहिजे.
