नवी दिल्ली : सध्या देशासह राज्यात तापमानाचा पारा वाढतोय. गरमीचा त्रासही वाढत आहे. जसजसा उन्हाळा तीव्र होत जातो, तसतसे आरोग्याच्या समस्या तोंड वर काढू लागतात. या काळात सर्वात सामान्य समस्यांपैकी एक म्हणजे ३५ ते ५० वयोगटातील प्रौढांमध्ये मूत्रमार्गाच्या संसर्गात (यूटीआय) वाढ होते. अति उष्णता, निर्जलीकरण आणि तापमानात होणारा चढउतार हे या संसर्गात वाढ होण्यास कारणीभूत ठरतात. वेळीच निदान आणि उपचार केल्याने यूटीआयचे व्यवस्थापन करण्यास मदत होईल.
मूत्रमार्गाचा संसर्ग (यूटीआय) हा मूत्रपिंड, मूत्रमार्ग, मूत्राशयासह मूत्रमार्गाच्या कोणत्याही भागात दिसून येतो. लघवी करताना जळजळ होणे, लघवीमध्ये फेस किंवा दुर्गंधीयुक्त लघवी, वारंवार लघवी करण्याची इच्छा होणे, लघवीत रक्त येणे, ताप येणे आणि ओटीपोटात किंवा पेल्विक भागात वेदना होणे ही याची लक्षणे आहेत. जर यूटीआयवर वेळेवर उपचार केले नाहीत तर त्यामुळे पायलोनेफ्रायटिस (किडनी संसर्ग) किंवा सेप्सिस सारखी गंभीर गुंतागुंत होऊ शकते जी जीवघेणी ठरू शकते. उन्हाळ्यात हा त्रास टाळायचा असेल तर शरीर हायड्रेटेड राखणे, चांगल्या स्वच्छता सवयींचे पालन करणे, श्वास घेण्यायोग्य सुती अंतर्वस्त्रांचा वापर करणे आणि जास्त काळ लघवी रोखून न धरणे यामुळे देखील यूटीआयची शक्यता कमी होऊ शकते.
महिलांना यूटीआय संसर्गाची शक्यता अधिक
पुण्यातील अपोलो स्पेक्ट्रा रूग्णालयातील युरोलॉजिस्ट डॉ. पवन रहांगडाले म्हणाले की, उन्हाळ्यात डिहायड्रेशन होते, ज्यामुळे मूत्रमार्गाच्या संसर्गाचा (यूटीआय) धोका वाढतो. जेव्हा शरीरात पुरेसे द्रवपदार्थ नसतात तेव्हा मूत्राशयातून विषारी पदार्थ आणि बॅक्टेरिया बाहेर काढता येत नाही, ज्यामुळे संसर्ग होतो. उष्ण आणि दमट हवामान देखील जीवाणू आणि जंतूंच्या वाढीसाठी एक आदर्श वातावरण तयार करते. उन्हाळ्यात, जास्त घाम येणे हे देखील बॅक्टेरियाच्या वाढीस चालना देऊ शकते. यूटीआयला कारणीभूत ठरणारा सर्वात सामान्य जीवाणू म्हणजे एस्चेरिचिया कोलाई (ई. कोलाई) बॅक्टेरिया जो आतड्यांमध्ये आढळतो, परंतु जर तो मूत्रमार्गात गेला तर तो संसर्गास कारणीभूत ठरू शकतो. महिलांना यामुळे यूटीआय संसर्गाची शक्यता असते कारण त्यांच्या मूत्रमार्गाची लांबी कमी होते, ज्यामुळे बॅक्टेरिया मूत्राशयापर्यंत सहजपणे पोहोचतात.
संसर्गाचे प्रमाण ३० टक्क्यांनी वाढले
डॉ. रहांगडाले पुढे म्हणाले की, प्रौढांमध्ये यूटीआय संसर्गाचे प्रमाण ३० टक्क्यांनी वाढले आहे. एका महिन्यात, ३५ ते ५० वयोगटातील १० पैकी ५ रुग्णांना वारंवार लघवी होणे, लघवी करताना जळजळ होणे, लघवीवाटे रक्त येणे, ओटीपोटात दुखणे, थकवा, ताप आणि दुर्गंधीयुक्त लघवीची तक्रार करतात जे यूटीआय संसर्गांची लक्षणे आहेत. या रुग्णांना निदान करण्यासाठी आणि वेळीच उपचार सुरू करण्यासाठी मूत्र तपासणी आणि रक्त चाचण्यांचा सल्ला दिला जातो. यूटीआय टाळण्यासाठी, हायड्रेटेड राहणे, वेळोवेळी मूत्राशय रिकामे करणे, लघवी रोखून न ठेवणे, मूत्राशयावर परिणाम देणारे कॅफिन आणि अल्कोहोलचे सेवन कमी करणे आणि नाजूक भागाची चांगली स्वच्छता राखणे गरजेचे आहे.
