परभणी / प्रतिनिधी
वसंतराव नाईक मराठवाडा कृषि विद्यापीठ परभणी येथील अखिल भारतीय समन्वित करडई संशोधन प्रकल्प विभागाने करडई संशोधनात सातत्याने उत्कृष्ट कार्य करत देशपातळीवर क्षेत्रवाढीस दोन नव्या करडई वाणांना अधिकृत मान्यता मिळवून दिली आहे. पीबीएनएस १५४ (परभणी सुवर्णा) व पीबीएनएस १८४ या वाणांना केंद्र सरकारच्या कृषि व शेतकरी कल्याण मंत्रालयाच्या केंद्रीय पीक गुणवत्ता, वाण अधिसूचना व प्रसारण समितीच्या बैठकीत मान्यता मिळाली आहे.
या वाणांना महाराष्ट्र, कर्नाटक, आंध्रप्रदेश आणि तेलंगणा या राज्यांमध्ये (झोन-१) लागवडीसाठी शिफारस करण्यात आली असून, पीबीएनएस १८४ वाणाला झोन-२ अंतर्गत इतर प्रमुख करडई उत्पादक राज्यांमध्येही लागवडीसाठी मान्यता देण्यात आली आहे.
विद्यापीठाचे कुलगुरू प्रा. डॉ. इन्द्र मणि यांच्या मार्गदर्शनाखाली, संशोधन संचालक डॉ. खिजर बेग, वनस्पतीशास्त्र विभागप्रमुख डॉ. हिराकांत काळपांडे तसेच विद्यापीठ प्रशासनाच्या सहकार्याने हे यश प्राप्त झाले आहे. कुलगुरूंनी सहभागी शास्त्रज्ञांचे अभिनंदन करताना सांगितले की, या वाणांमुळे शेतक-यांना अधिक उत्पादनक्षम व गुणवत्तापूर्ण करडई वाण मिळतील. ज्यामुळे त्यांच्या उत्पन्नात लक्षणीय वाढ होईल असे सांगितले.
संशोधन संचालक डॉ. खिजर बेग यांनी देखील टीमचे अभिनंदन करत या वाणांचे बियाणे लवकरच राष्ट्रव्यापी स्तरावर उत्पादनासाठी व विक्रीसाठी उपलब्ध होतील. जे शेतक-याान्त्त नवे पर्याय उपलब्ध करून देतील असे सांगितले.
या वाणांच्या विकासामध्ये डॉ. एस. बी. घुगे, डॉ. आर. आर. धुतमल तसेच अखिल भारतीय समन्वित करडई प्रकल्पातील वैज्ञानिक व तांत्रिक कर्मचा-यांचे महत्त्वाचे योगदान आहे.
पीबीएनएस १५४ (परभणी सुवर्णा) या वाणाला ६ मार्च २०२३ तर पीबीएनएस १८४ वाणाला ३१ ऑगस्ट २०२२ रोजी अधिसूचित करण्यात आले होते.
या नव्या वाणांचा प्रसार प्रभावीपणे करण्याचा विद्यापीठाचा संकल्प असून, हे वाण देशातील करडई उत्पादनामध्ये एक नवीन अध्याय उघडतील, असा विश्वास विद्यापीठ प्रशासनाने व्यक्त केला आहे.
वाणांची वैशिष्ट्ये
पीबीएनएस १५४ (परभणी सुवर्णा) शेतक-यांच्या आर्थिक उत्पन्नात वाढ करणा-या हे वाण १२४ ते १२६ दिवसांत परिपक्व होत असून याचे कोरडवाहूमध्ये उत्पादन १० ते १२ क्विंटल प्रति हेक्टर एवढे मिळते. या वाणाचे तेलाचे प्रमाण सुमारे ३०.९० टक्के असून, त्याला बाजारात चांगली मागणी आहे. या वाणाच्या विशेष वैशिष्ट्यांमध्ये मावा कीडीस प्रतिकारक्षमता आहे.
पीबीएनएस १८४ कोरडवाहू क्षेत्रात १२ ते १५ क्विंटल प्रति हेक्टर उत्पादन देणारा हा नवा वाण बागायती भागात १८ ते २० क्विंटल प्रति हेक्टर इतके उत्पादन देतो. या वाणामध्ये तेलाचे प्रमाण ३१.३ टक्के इतके असून, १२० ते १२४ दिवसांमध्ये परिपक्व होतो. यामध्ये विशेष बाब म्हणजे, मर, उबळी रोगास व मावा कीडीस प्रतिकारक्षम, पानावरील ठिपके रोगास सहनशील असल्याचे विद्यापीठाने म्हटले आहे.
