महेंद्रगिरी : वृत्तसंस्था
भारतीय अंतराळ संस्था इस्त्रोने लॉक्स केरोसीन २०० टी थ्रस्ट सेमीक्रायोजेनिक इंजिनाची चाचणी यशस्वी केली आहे. तामिळनाडूतील महेंद्रगिरी येथील इस्त्रोच्या प्रोपेल्शन कॉम्प्लेक्समध्ये ही चाचणी करण्यात आली. या यशामुळे भविष्यात होणा-या अंतराळ मिशनसाठी अधिक शक्तीशाली आणि कुशल इंजिन बनवण्यास मदत मिळणार आहे.
इस्त्रोने २,००० केएन उच्च थ्रस्ट असणारे सेमी क्रायोजेनिक इंजिन विकसित करण्यात महत्वाची प्रगती केली आहे. हे इंजिन प्रक्षेपण यान मार्क-३ (एलव्हीएम-३) च्या सेमीक्रायोजेनिक बुस्टर टप्प्यासाठी मदत करणार आहे. सेमीक्रायोजेनिक इंजिन विकसित करण्याच्या टप्प्यात २८ मार्च २०२५ रोजी चांगले यश मिळाले. त्यावेळी पॉवर हेड टेस्ट आर्टीकलची चाचणी यशस्वी झाली होती. त्यावेळी २.५ सेकंदसाठी ही चाचणी घेण्यात आली. प्री-बर्नर, टर्बो पंप, स्टार्ट सिस्टीम आणि नियंत्रण घटक यासारख्या गंभीर उप-प्रणालींच्या एकात्मिक कार्यक्षमतेचे २.५ सेकंदांच्या अल्प कालावधीत हॉट-फायरिंग करून प्रमाणीकरण करणे हा या चाचणीचा उद्देश होता. इस्त्रोने पूर्णत: एकात्मिक इंजिन बनवण्याआधी ‘पीएचटीए’ वर अनेक चाचण्या घेण्याची इस्रोची योजना आहे.
इस्त्रोचे लिक्विड प्रॉपल्शन सिस्टम्स सेंटर क्रायोजेनिक प्रॉपल्शन इंजिनाचा विकास करत आहे. स्पेस एजन्सीने २,००० केएन सेमी-क्रायोजेनिक इंजिन (एसइ
२०००) द्वारे समर्थित स्टेज (एससी १२०) पेलोड वाढीसाठी एलव्हीएम-३ च्या वर्तमान कोर लिक्विड स्टेज (एल ११०) ची जागा घेईल आणि भविष्यातील प्रक्षेपण वाहनांच्या बूस्टर टप्प्यांना शक्ती देईल. सेमी-क्रायोजेनिक प्रोपल्शन गैर-विषारी आणि गैर-धोकादायक प्रणोदक द्रव ऑक्सिजन आणि केरोसीनचा वापर करते. विद्यमान एल ११० स्टेजपेक्षा चांगले कार्यप्रदर्शन करते.
