नवी दिल्ली : ऑक्टोबरमध्ये भारताच्या अधिक भागांमध्ये दुष्काळाने थैमान घातले आहे. भारताच्या उत्तर, पूर्व आणि किनारपट्टीच्या नैऋत्य भागात दुष्काळी परिस्थितीची असल्याचे स्पष्ट करण्यात आले आहे. भारताचा सुमारे २७ टक्के भाग दुष्काळाने व्यापला आहे. राष्ट्रीय पर्यावरण माहिती केंद्र व अमेरिका हवामान एजन्सी नॅशनल ओशनिक अँड अ‍ॅटमॉस्फेरिक अ‍ॅडमिनिस्ट्रेशनच्या युनीटने ही माहिती दिली आहे.
राजस्थान आणि पंजाब वगळता, जवळजवळ सर्व राज्यांमध्ये दुष्काळाने ग्रासलेले भाग आहेत असे अहवालात म्हटले आहे. ऑक्टोबरमध्ये दुष्काळाची परिस्थिती गंभीर झाली कारण सप्टेंबरपर्यंत देशाचा २१.६ टक्के भाग दुष्काळाने ग्रासला होता. नॅशनल सेंटर फॉर एन्व्हायर्नमेंटल इन्फॉर्मेशन (एनसीईआय), अमेरिका हवामान संस्था एनओएएच्या युनिटनुसार, २६% पेक्षा जास्त भारत दुष्काळाचा सामना करत आहे. देशातील २६.३% भाग व्यापून भारताच्या उत्तर, पूर्व आणि किनारपट्टीच्या नैऋत्य भागात दुष्काळाची परिस्थिती गंभीर बनली आहे. गेल्या महिन्यातील आकडेवारीपेक्षा ही वाढ आहे.
भौगोलिक प्रभाव
राजस्थान आणि पंजाब वगळता जवळजवळ सर्व भारतीय राज्ये दुष्काळाने प्रभावित आहेत. ऑक्टोबरमध्ये परिस्थिती आणखी बिघडली, मॉन्सूननंतरचा पाऊस १९०१ पासून सहाव्या क्रमांकाचा सर्वात कमी होता.
हवामानाचे नमुने आणि कारणे
सध्याचे एल निनो आणि इंडियन ओशन डीपोल (आयओडी) समुद्राच्या पृष्ठभागाच्या तापमानाचे नमुने पर्जन्यमानातील विसंगतींशी संबंधित आहेत, ज्यामुळे भारताच्या काही भागात दुष्काळ पडतो. ऑक्टोबरमधील हवामान परिस्थिती या नमुन्यांवर प्रभाव पाडत होती, त्यामुळे काही भागात सामान्य भागांपेक्षा कोरडे होते.
जागतिक हवामान अहवाल
एनसीईआयनुसार, ऑक्टोबरमधील जागतिक पृष्ठभागाचे तापमान रेकॉर्डवरील सर्वात उष्ण होते. जागतिक महासागर पृष्ठभागाचे तापमान सलग सातव्या महिन्यात विक्रमी पातळीवर होते.
प्रादेशिक प्रभाव
इराणमध्ये सलग तिस-या वर्षी दुष्काळ पडत आहे. ज्यामुळे शेती आणि पाण्याच्या उपलब्धतेवर परिणाम होत आहे. इंडोनेशियाला एल निनोचा गंभीर परिणाम झाला आहे, ज्यामुळे तांदूळ उत्पादनात २ दशलक्ष टनांची संभाव्य घट होऊ शकते आणि तांदूळ आयात करण्याची गरज आहे.
