नवी दिल्ली : भारताचे परराष्ट्र मंत्री एस जयशंकर म्हणाले क्वॉड जगाला ५ संदेश देते. यातून सर्वात महत्त्वाचा संदेश हा आहे की, आजच्या युगात आपल्या इच्छा-आकांक्षाला कोणीही विटो लावू शकत नाही. क्वॉड येथे बराच काळ राहणार आहे. ही संस्था पुढे जात राहील आणि जागतिक विकासात योगदान देईल.
दिल्लीत रायसीना डायलॉगच्या बॅनरखाली क्वॉडच्या थिंक टँक फोरममध्ये परराष्ट्र मंत्री म्हणाले. इंडो पॅसिफिकशी संबंधित प्रत्येक उपक्रमाच्या केंद्रस्थानी आसियान आहे. क्वॉड शीतयुद्धानंतरच्या विचारांना प्रोत्साहन देते. हे काही देशांच्या एकतर्फी वर्चस्वाच्या विरोधात आहे. जयशंकर म्हणाले की क्वॉडमुक्त, खुल्या आणि सर्वसमावेशक इंडो-पॅसिफिकला प्रोत्साहन देते.
चार देशांचा हा समूह बहु-ध्रुवीय प्रणालीच्या विकासाचा पुरावा आहे. हे लोकशाही आणि सहकारी कार्याच्या भावनेला प्रोत्साहन देते. ऑस्ट्रेलियन परराष्ट्र मंत्री म्हणाले की इंडो-पॅसिफिकमध्ये कोणालाही घाबरवले जात नाही. ऑस्ट्रेलियन परराष्ट्र मंत्री पेनी वोंग, जे व्हिडिओ कॉन्फरन्सद्वारे कार्यक्रमात सामील झाले होते, म्हणाले की दवअऊ म्हणजे असे क्षेत्र आहे, जिथे कोणालाही घाबरवले जात नाही. येथे प्रत्येक वाद आंतरराष्ट्रीय कायद्यानुसार मिटवला जातो. जपानचे परराष्ट्र मंत्री योको कामिकावा यांनी एका व्हीडीओ संदेशात म्हटले आहे. जग सध्या मोठ्या बदलाच्या आणि विभाजनाच्या काळातून जात आहे. अशा परिस्थितीत मुक्त आणि खुल्या आंतरराष्ट्रीय व्यवस्थेला चालना देण्याची गरज आहे. क्वॉड हे या दिशेने एक महत्त्वाचे पाऊल आहे. आम्ही तुम्हाला सांगतो की, क्वॉड २०२४ ची बैठक नवी दिल्ली येथे होणार आहे. मात्र, अद्याप तारीख जाहीर करण्यात आलेली नाही.
भारतासाठी क्वॉड महत्वाचे का आहे?
क्वॉड चीनच्या आर्थिक आणि लष्करी उदयाला सामरिकदृष्ट्या प्रतिकार करेल, असे मानले जाते. त्यामुळे ही युती भारतासाठी खूप महत्त्वाची आहे. तज्ज्ञांचे मत आहे की, चीनचा भारतासोबत अनेक दिवसांपासून सीमावाद आहे. अशा परिस्थितीत सीमेवर आपली आक्रमकता वाढली, तर या कम्युनिस्ट देशाला रोखण्यासाठी भारत इतर क्वॉड देशांची मदत घेऊ शकतो. याशिवाय, क्वॉडमध्ये आपला दर्जा वाढवून, चीनची मनमानी रोखून भारत आशियातील शक्तीचा समतोल राखू शकतो.
चीन क्वॉडला आशियाचा नाटो म्हणतो
क्वॉड म्हणजे चतुर्भुज सुरक्षा संवाद. त्याची स्थापना २००७ मध्ये झाली. मात्र, त्यानंतर ते पुढे सरकले नाही. याचे प्रमुख कारण म्हणजे चीनचा क्वॉडला असलेला तीव्र विरोध. चीन क्वॉडला आशियाचा नाटो म्हणत आहे. या कारणास्तव भारताने सुरुवातीला याबाबत संकोच दाखवला होता. चीनच्या विरोधामुळे, ऑस्ट्रेलियाने देखील २०१० मध्ये क्वॉडमधून माघार घेतली. तथापि, नंतर ते पुन्हा त्यात सामील झाले. २०१७ मध्ये भारत-अमेरिका, ऑस्ट्रेलिया आणि जपानने चीनचा सामना करण्यासाठी या युतीचे पुनरुज्जीवन केले.
